Droga "Ponurego"

Droga "Ponurego". Rys biograficzny majora Jana Piwnika

Zarys biografii mjr. (płk.) Jana Piwnika „Ponurego”, jednego z najsłynniejszych żołnierzy Armii Krajowej: chłopskiego syna z Janowic w Świętokrzyskiem, funkcjonariusza Policji Państwowej, żołnierza września 1939 r. i Polskich Sił Zbrojnych we Francji i Wielkiej Brytanii, jednego z pierwszych cichociemnych, dowódcy II Odcinka „Wachlarza”, Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” działających w Górach Świętokrzyskich; VII batalionu 77 pp AK oraz Zgrupowania „Zachód” Okręgu Nowogródzkiego AK, poległego 16 czerwca 1944 r. w Bohdanach pod Jewłaszami.

„Ponury” w latach PRL kreowany przez władze ludową na bandytę, faszystę, zdrajcę, trwał w pamięci swych podkomendnych i narodowej legendzie. Jego powtórny pogrzeb 12 czerwca 1988 r. w Opactwie Cysterskim w Wąchocku przerodził się w wielką patriotyczną manifestację z udziałem tysięcy osób, jedną z ostatnich na polskich drogach ku Niepodległej.

Książka oparta na bogatym materiale źródłowym, w dużej mierze niepublikowanym, pochodzącym z archiwów w Polsce i Wielkiej Brytanii, także na licznych relacjach i wspomnieniach.

Wstęp do książki napisał śp. ppor. cz. w. Zdzisław Rachtan "Halny", Kawaler Krzyża Orderu Virtuti Militari kl. V, wieloletni Senior Środowiska Żołnierzy Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej "PONURY"-"NURT".

Wraz z ppor. cz. w. Zdzisławem Rachtanem "Halnym" podczas uroczystości wręczenia Nagrody im. prof. Tomasza Strzembosza w Muzeum Powstania Warszawskiego (fot. Piotr Kaszyca)

W 2012 r. za I wydanie niniejszej publikacji zostałem uhonorowany Nagrodą im. prof. Tomasza Strzembosza dla autora najlepszej (debiutanckiej lub drugiej w karierze) książki dotyczącej najnowszej historii Polski. Jury konkursu obradowało w składzie: prof. dr hab. Tomasz Szarota (Przewodniczący), Irena Lasota, prof. dr hab. Andrzej Paczkowski, prof. dr hab. Wojciech Roszkowski, prof. dr hab. Wojciech Materski, dr hab. Marek Wierzbicki (Sekretarz Nagrody).

SPIS TREŚCI

Do Czytelnika (Zdzisław Rachtan) - s. 5

Wstęp - s. 9

Rozdział I. W epoce zaborczej i II RP - s. 15
1. Dzieciństwo i młodość
2. Wołyńska Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii
3. Praktyka w 10 Pułku Artylerii Ciężkiej w Przemyślu
4. W szkole policyjnej i na ćwiczeniach w 10 pac-u
5. Służba w Policji Państwowej i ćwiczenia w 2 Pułku Artylerii Ciężkiej w Chełmie

Rozdział II. Wojenne początki - s. 37
1. Wojna obronna 1939 roku
2. Pobyt na Węgrzech i przejście do Francji
3. W 4 Dywizji Piechoty we Francji

Rozdział III. Na Wyspach Brytyjskich - s. 73
1. Od 2 Brygady Strzelców do 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej
2. Cichociemni
3. Jan Piwnik cichociemnym
4. Przerzut do kraju – Operacja „Ruction”

Rozdział IV. Konspiracja - s. 101
1. W komórce odbioru zrzutów „Syrena”
2. „Wachlarz”
3. Jan Piwnik w „Wachlarzu”
4. Rozbicie więzienia pińskiego
5. W Warszawie
6. Wstępne prace nad zorganizowaniem oddziału partyzanckiego

Rozdział V. W Górach Świętokrzyskich - s. 137
1. Organizowanie Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”
2. Lipiec 1943
3. Sierpień 1943
4. Wrzesień 1943
5. Październik 1943
6. Listopad 1943–styczeń 1944

Rozdział VI. Nowogródczyzna - s. 195
1. Droga na Nowogródczyznę
2. Pierwsze zadania na nowym terenie
3. Organizowanie VII batalionu 77 pułku piechoty AK
4. „Ponury” jako dowódca VII batalionu
5. Uderzenia na Stützpunkty. Śmierć i pogrzeb „Ponurego”

Rozdział VII. Powrót - s. 225
Zamiast zakończenia
Kalendarium
Wykaz odznaczeń nadanych Janowi Piwnikowi

Rozdział VIII. Załączniki - s. 257

Bibliografia - s. 323
 
Źródła zdjęć - s. 339
 
Wykaz szkiców - s. 341
 
Wykaz skrótów - s. 343
 
Indeks osobowy - s. 345

Wydawca: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej
 oraz Oficyna Wydawnicza Rytm
ISBN 978-83-7399-475-1
ISBN 978-83-7399-594-9
Format: 176x248 mm
Stron: 360
Rok wydania: 2011, 2014
Oprawa: twarda

WYPOŻYCZ KSIĄŻKĘ