1700 informatorów polskiego wywiadu w niemieckich sidłach

 

Wojna obronna 1939 roku toczyła się na kilku płaszczyznach, w tym na niezwykle istotnym froncie wywiadowczym. Niestety tę batalię Polska również przegrała, co życiem lub więzieniem przypłaciły setki, o ile nie tysiące informatorów Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego.

W ślad za oddziałami niemieckimi, zajmującymi kolejne miejscowości II RP, podążali oficerowie Abwehry oraz SD w poszukiwaniu archiwów polskiego wywiadu. Mimo, że część dokumentacji ekspozytury "dwójki" zdołały w porę zniszczyć lub wywieźć, szereg ściśle tajnych materiałów wpadło w ręce niemieckie. Wśród nich znalazły się m.in. zdeponowane w Forcie Legionów w Warszawie teczki personalne ponad 1700 informatorów Oddziału II. Było to równoznaczne z wydaniem polskiej agentury na łaskę służb niemieckich.

1. Fort Legionów we wrześniu 1939 r.

Co ciekawe, jednym z informatorów polskiego wywiadu był Otto Strasser "Astrauer 380/r", którego dossier nosiło numer 1765. Prawdopodobnie chodzi tutaj o Otto Johanna Maximilliana Strassera (ur. 10 września 1897 r. w bawarskim Bad Windsheim), jednego z czołowych działaczy lewego skrzydła NSDAP, który w 1930 r. wystąpił z partii, a cztery lata później opuścił Niemcy. Otto był młodszym bratem Gregora Strassera, również wpływowego członka NSDAP, który został zamordowany 30 czerwca 1934 r. podczas "Nocy długich noży".

2. Otto Strasser

Niemcy odnaleźli także m.in. dokumenty współpracowników byłego szefa placówki polskiego wywiadu w Berlinie mjr. Jerzego Sosnowskiego, w tym jego kuzynki Marii Rungę "V. Lange" vel "P.L.", która była łączniczką Sosnowskiego.

Dramatyczne wydarzenia związane z Fortem Legionów są dziś symbolem, jak ważne w nowoczesnej wojnie staje się bezpieczeństwo informacji oraz ochrona źródeł. Polska, choć w latach międzywojennych zbudowała dość sprawną służbę wywiadowczą, w 1939 roku poniosła bolesną porażkę również na tym, niewidocznym dla opinii publicznej froncie. 

Prezentowana poniżej 47-stronicowa lista, sporządzona przez Abwehrę, stanowi wykaz informatorów polskiego wywiadu, których teczki personalne zostały zabezpieczone przez służby niemieckie. Po wojnie była przechowywana w archiwach enerdowskiej Stasi. Obecnie znajduje się w Bundesarchiv w Berlinie. Poznajmy zatem nazwiska osób, które z narażeniem życia pracowały na rzecz Polski.

Lista agentów polskiego wywiadu, których akta personalne ("Dossiers") zostały zabezpieczone

s. 1

s. 2

s. 3

s. 4

s. 5

s. 6

s. 7

s. 8

s. 9

s. 10

s. 11

s. 12

s. 13

s. 14

s. 15

s. 16

s. 17

s. 18

s. 19

s. 20

s. 21

s. 22

s. 23

s. 24

s. 25

s. 26

s. 27

s. 28

s. 29

s. 30

s. 31

s. 32

s. 33

s. 34

s. 35

s. 36

s. 37

s. 38

s. 39

s. 40

s. 41

s. 42

s. 43

s. 44

s. 45

s. 46

s. 47

________________

Źródło dokumentu: Bundesarchiv, R 58/10047.

Źródło zdjęć nr 1, 2: Domena publiczna.